گروه نرم افزاری آسمان

سوره جاثیَه




سوره جاثیَه
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
بنام خداوند بخشنده بخشایشگر
1 حمآ
حمآ .
آري این کتابی که نور است و هدایت و راهنما و راهگشا و معجزه جاویدان پیامبر اسلام صلیاللهعلیهوآله ، از ترکیب همین حروف
ساده بهوجود آمده و این نهایت عظمتاست ، که چنان امر مهمی ، از چنین وسیله سادهاي تشکیل گردد .
2 تَنْزیلُ الْکِتابِ مِنَ اللّهِ الْعَزیزِ الْحَکیمِ
صفحه 51 از 61
این کتاب از سوي خداوند عزیز و حکیم نازل شده است .
به معنی کسی که از اسرار همهچیز آگاه است و تمام افعالش روي حساب و « حَکیم » به معنی قدرتمند و شکستناپذیر و « عَزیز »
حکمت میباشد .
144 ) سوره جاثیَه )
به عظمت آسمان و زمین نظاره کنید
لارْضِ لَاآیاتٍ لِلْمُؤْمِنینَ 􀂟 3 اِنَّ فِی السَّمواتِ وَ ا
بدونشک در آسمانها و زمین ، نشانههاي فراوانی است براي آنها که اهل ایمانند .
عظمت آسمانها از یکسو و نظام شگفتانگیز آنها که میلیونها سال میگذرد و برنامههاي آنها بدون کمترین انحراف و
دگرگونی ادامه مییابد ، از سوي دیگر و ساختمان زمین و عجایب آن از سوي سوم هریک آیتی از آیات خدا است .
زمینی که به گفته بعضی از دانشمندان ، 14 نوع حرکت دارد و با سرعت سرسامآوري به گِرد خود میگردد و نیز حرکتی سریع به
گِرد خورشید و حرکت دیگري همراه خانواده منظومه شمسی در دل کهکشان دارد و به مسافرتی بیانتها مشغول است ، با اینحال
چنان آراماست که مهد آسایش انسان و همه موجودات زنده است و ابدا احساس نمیشود که حتی به مقدار سر سوزنی
حرکت میکند .
( جزء بیست و پنجم ( 145
نه چنان سخت است که نتوان در آن زراعت کرد و خانه بنا نمود و نه چنان نرم است که قابل استقرار و بقا نباشد .
انواع منابع و معادن و وسایل حیات براي میلیاردها انسان گذشته و امروز و آینده در آن فراهم شده و آنقدر زیبایی دارد که انسان
را مسحور و مفتون خود میسازد ، کوهها و دریاها و جوّ زمین نیز هرکدام آیتی است اسرارآمیز ، ولی این نشانههاي توحید و
قرار میدهد و کوردلان « اللّه » عظمت آفریدگار را تنها در اختیار مؤمنان یعنی طالبان حق و پویندگان راه
بیخبر و مغرور ، از درك آن محرومند .
به دنیاي درون خود بیاندیشید
4 وَ فی خَلْقِکُمْ وَ ما یَبُثُّ مِنْ دابَّۀٍ اآیاتٌ لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ
و همچنیندرآفرینش شما و جنبندگانیکه در سراسر زمین منتشرساخته، نشانههاییاست برايجمعیتی که اهلیقینند.
این انسان جِرم صغیري است که عالَم کبیري در آن » : همانگونه که در عبارت معروف و منسوب به امیرمؤمنان آمده است
و آنچه در عالَم کبیر وجود دارد ، نمونهاي از آن در درون جسم و جان او است . « خلاصه شده
ساختمان یک سلول او به اندازه ساختمان یک شهر عظیم صنعتی ، اسرارانگیز است و آفرینش یک موي او با ویژگیها و
خصوصیات مختلفی که باسرپنجه علم و دانش کشف شده است، خود آیتی بزرگ از آیات الهی است .
146 ) سوره جاثیَه )
وجود هزاران کیلومتر رگهاي کوچک و بزرگ و مویرگهاي فوقالعاده ظریف در بدن او و هزار کیلومتر رشتههاي ارتباطی و
سیمهاي مخابراتی سلسله اعصاب و چگونگی ارتباط آنها با مرکز فرماندهی فوقالعاده پیچیده و اسرارآمیز و در عین
حال قوي و نیرومند در مغز و طرز کار هریک از دستگاههاي داخلی بدن و هماهنگی عجیب آنها به هنگام بروز حوادث ناگهانی
و دفاع سرسختانه نیروهاي محافظ تن در برابر هجوم عوامل خارجی ، هریک به تنهایی آیتی است .
صفحه 52 از 61
( جزء بیست و پنجم ( 147
از انسانگذشته صدها هزار نوع جنبندهاز حیوانات ذرهبینی گرفته تا حیوانات غولپیکر ، با ویژگیها و ساختمانهاي کاملًا متنوع و
رنگارنگکه گاه براي مطالعه یک نوع از آنها باید جمعی از دانشمندان ، تمام عمر خود را مصروف کنند و با اینکه هزاران
کتاب درباره اسرار آفرینش آنها نوشتهشده، هنوز آنچه درباره آنها میدانیم ، در برابر آنچه نمیدانیم ، بسیارکم است ، آري
هریک بهنوبه خود آیت و نشانهاي از علم و حکمت و قدرت بیپایان مبدأ آفرینش است .
ولی چرا گروهی دهها سال در لابلاي این آیات ، رفت و آمد دارند و کمترین آگاهی حتی از یکی از آنها ندارند ؟ دلیلش همان
براي آنها که درهاي قلب ، « این آیات مخصوص طالبان ایمان و یقین و صاحبان اندیشه و فکر است » : است که قرآن میگوید
خود را گشوده و با تمام وجود تشنه یقین و علم و دانشند ، حتی کمترین حرکت و کوچکترین موجود را از نظر دور نمیدارند
و با او به « معرفت کردگار » و دفتري براي « اللّه » و ساعتها در آن میاندیشند و از آن نردبانی میسازند براي ارتقاء به سوي
راز و نیاز میپردازند و جام دل را از بادهعشقش لبریز میکنند .
148 ) سوره جاثیَه )
نور و ظلمت، آب و باد
لارْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ تَصْ ریفِ الرِّیاحِ آیاتٌ لِقَوْمٍ 􀂟 5 وَ اخْتِلافِ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ وَ ما اَنْزَلَ اللّهُ مِنَ السَّماءِ مِنْ رِزْقٍ فَاَحْیا بِهِ ا
یَعْقِلُونَ
و نیز در آمدوشد شب و روز و رزقیکه خداونداز آسمان نازل کرده و به وسیله آن زمین را بعد از مردنش ، حیات بخشیده و
همچنین در وزش بادها ، نشانههاي روشنی است براي جمعیتی که اهل تفکرند .
در این آیه از سه موهبت بزرگ که هریک نقش مهمی در حیات انسان و موجودات زنده دیگر دارد و هریک آیتی از آیات خدا
. « هوا » و « آب » ، « نور » است ، نام میبرد ؛ مسأله
( جزء بیست و پنجم ( 149
و آمد و شد شب و روز که هریک با نظم خاصی ، جانشین و خلیفه دیگري میشود ، بسیار حسابشده « نظام نور و ظلمت » مسأله
و شگفتانگیز است . هرگاه روز دایمی بود یا فوق طولانی ، حرارت ، آنقدر بالا میرفت که تمام موجودات زنده ، میسوختند و
هرگاه شب ، جاویدان بود و یا بسیار طولانی ، همه از شدت سرما منجمد میشدند .
جالب اینکه دانشمندان میگویند : با تمام تفاوتی که مناطق مختلف روي زمین از نظر طول شب و روز دارند ، اگر
مجموع ایام سال را حساب کنیم ، تمام مناطق ، دقیقا به اندازه هم از نور و آفتاب بهره میگیرند .
سخن به میان آمده که نه در لطافت طبعش کلامی است و نه در قدرت ، « باران » درمرحله دوم از رزق حیاتبخش آسمانی یعنی
احیاگریش سخنی و همهجا نشانه زندگی و طراوت و زیباییاست. چرا چنین نباشد درحالیکه قسمت اصلی بدن انسان و بسیاري از
جانداران دیگر و گیاهان را ، همین آب تشکیل میدهد .
150 ) سوره جاثیَه )
است ، بادهایی که هواي پراکسیژن زنده را جابهجا میکنند و در اختیار جانداران « بادها » و در مورد سوم سخن از وزش
میگذارند ، هواي آلوده به کربن را براي تصفیه به دشتها و جنگلها و صحراها میفرستند و پس از تصفیه شدن ، به شهرها و
درست بر ضد هم عمل « گیاهان » و « حیوانات » آباديها میبرند و عجیب اینکه این دو دسته از موجودات زنده یعنی
میکنند ، اولی اکسیژن را میگیرد و گاز کربن میدهد و دومی کربن را میگیرد و اکسیژن میدهد تا تعادل در نظام حیات
صفحه 53 از 61
برقرار گردد و با گذشت زمان ، ذخیره هواي مفید زمین نابود نشود .
وزش بادهایی که علاوهبر این ، تلقیحگر گیاهان و بارور کننده آنهاو افشاننده انواع بذرها در سرزمینهاي مختلف و
پرورشدهنده مراتع طبیعی و جنگلها و موجآفرین در دل اقیانوسها است ، موجی که به دریا حیات و حرکت میبخشد و آب
( را از عفونت و فساد حفظ میکند و نیز همین بادها کشتیهارا برصفحه اقیانوسها به حرکت درمیآورد .( 1
( جزء بیست و پنجم ( 151
در اینها ، نشانههایی براي" » : جالب اینکه در آیات فوق نخست سخن از آیات آسمان و زمین میگوید و در پایان میفرماید
و « در این ، آیاتی براي " اهل یقین "است » : سپس از آفرینش موجودات زنده سخن به میان میآورد و میگوید ، « مؤمنان "است
. « در اینها ، نشانههایی براي " اهل تعقل "است » : بعد از نظام نور و ظلمت و باد و باران بحث میکند و میگوید
این تفاوت تعبیر ممکن است به خاطر این باشد که انسان سه مرحله را در مسیر معرفۀ اللّه میپیماید تا به مقصد برسد ؛ نخست مرتبه
و به اصطلاح عقد قلب است و از آنجا که از نظر شرافت ، ایمان « ایمان » و علم و بعد از آن مرحله « یقین » سپس مرحله ، « تفکر »
، مرحله اول ، یقین ، مرحله دوم و تفکر ، مرحله سوم است ، این ترتیب آیات ذکر شده ، هرچند از نظر وجود خارجی ، تفکر در
مرتبه اول ، سپس یقین و بعد ایمان است و به تعبیر دیگر آنها که اهل ایمانند ، از مشاهده آیات الهی به این مرحله عالی صعود
میکنند و آنها که نیستند ، لااقل به مرحله یقین و یا حداقل به مرحله تفکر درآیند .
جلد 16 ، صفحه 463 مراجعه شود. ، « تفسیر نمونه » -1 در این زمینه به
152 ) سوره جاثیَه )
6 تِلْکَ آیاتُ اللّهِ نَتْلُوها عَلَیْکَ بِالْحَقِّ فَبِاَيِّ حَدیثٍ بَعْدَ اللّهِ وَ آیاتِهِ یُؤْمِنُونَ
اینها آیات الهی است که ما آن را به حق بر تو تلاوت میکنیم ، اگر آنها به این آیات ایمان نیاورند ، به کدام سخن بعد از سخن
خدا و آیاتش ایمان میآورند ؟
به معنی سخنی را پشتسر سخن دیگري آوردن ، میباشد ، بنابراین تلاوت آیات قرآن ، همان قرائت « تِلْو » از ماده « تلاوَتْ »
آیات پشت سر یکدیگر است .
هم اشاره به محتواي این آیات و هم اشاره به ،« حَق » تعبیربه
( جزء بیست و پنجم ( 153
حقانیت نبوت پیامبر صلیاللهعلیهوآله و وحی الهی است و به عبارت دیگر این آیات آنچنان گویا و مستدل است که دلیل
حقانیت آن و آورنده آن در خودش نهفته است .
آري به راستی قرآن مجید آنچنان محتوایی از نظر استدلال و براهین توحیدي و همچنین از نظر پند و اندرز دارد که هر دلی ،
کمترین آمادگی در آن باشد و هر سري ، شوري از حق داشته باشد ، او را بهسوي خدا و پاکی و تقوا ، دعوت میکند ، هرگاه این
آیات بیّنات درکسی اثر نبخشد ، هرگز امیدي به هدایت او نیست .
واي بر هر دروغگوي گنهکار
7 وَیْلٌ لِکُلِّ اَفّاكٍ اَثیمٍ
وايبر هر دروغگويگنهکار .
صیغه مبالغه و به معنی کسی است که بسیار دروغ میگوید و گاه به کسی که دروغ بزرگ میگوید ، هرچند « اَفّاك »
زیاد هم نباشد ، گفته شده است .
صفحه 54 از 61
154 ) سوره جاثیَه )
به معنی مجرم و گنهکار است و آن نیز معنی مبالغه را میدهد . « اِثْم » از ماده « اَثیم »
از این آیه به خوبی روشن میشود که موضعگیري خصمانه در برابر آیات الهی ، کار کسانی است که سر تا پا آلوده گناه و
کذب و دروغند ، نه پاكنهادان راستگو .
8 یَسْمَعُ آیاتِاللّهِ تُتْلیعَلَیْهِ ثُمَّ یُصِرُّ مُسْتَکْبِرا کَأَنْ لَمْ یَسْمَعْها فَبَشِّرْهُ بِعَذابٍ اَلیمٍ
که پیوسته آیات الهی را میشنود که بر او تلاوت میشود، اما از روي تکبر، اصراربرمخالفت دارد، گوییاصلًا آنرا نشنیده است،
چنین کسی رابه عذاب دردناك بشارت ده !
و به این ترتیب آلودگی به گناه و دروغ و همچنین کبر و خودبینی ، سبب میشود که اینهمه آیات را
نشنیده گیرد و خود را به کر گوشی زند .
و در پایان آیه آنها را شدیدا به کیفر سختی تهدید کرده ، میگوید : همانگونه که او دل پیامبر صلیاللهعلیهوآله و
مؤمنان را به درد آورده ، ما نیز او را به عذاب دردناکی مبتلا میسازیم ، چراکه عذاب قیامت، تجسمیاز اعمال امروز انسانها است.
( جزء بیست و پنجم ( 155
ندارد ، این تعبیر به عنوان سخریه و تحقیر این گروه ذکر شده است . « بشارت » تناسبی با « عذاب » با این که
9 وَ اِذا عَلِمَ مِنْ آیاتِنا شَیْئا نِ اتَّخَذَها هُزُوا اُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ مُهینٌ
و هرگاهاز بعضی آیات ما آگاه شود، آن را به باد استهزاء میگیرد ، براي آنها عذاب خوارکنندهاي است .
در حقیقت این جاهلان خودخواه داراي دو حالتند ؛ حالت اول اینکه غالبا آیات الهی را میشنوند و نادیده میگیرند و با
بیاعتنایی میگذرند ، گویی اصلًا نشنیدهاند ، حالت دوم اینکه اگر بشنوند و بخواهند به آن اعتنا کنند و عکسالعملی نشان دهند
، کاري جز استهزاء و مسخره کردن ندارند و همه آنها در این دو برنامه مشترکند ، گاه آن و گاه این ( بنابراین
هیچگونه تضادي در میان این آیه و آیه قبل وجود ندارد ) .
156 ) سوره جاثیَه )
این تفاوت در تعبیر ، . « عَظیم » و در آیه آینده به « مُهین » توصیف شده و در این آیه به « اَلیم » ضمنا در آیه گذشته ، عذاب به
در حقیقت متناسب با کیفیت گناه آنها است .
10 مِنْ وَرائِهِمْ جَهَنَّمُ وَ لا یُغْنی عَنْهُمْ ما کَسَبُوا شَیْئا وَ لا مَا اتَّخَذوُا مِنْ دوُنِاللّهِ اَوْلِیاءَ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظیمٌ
و پشت سر آنها دوزخ است و هرگز آنچه را به دست آوردهاند ، آنها را از عذاب الهی رهایی نمیبخشد و نه اولیایی که غیر از
خدا براي خود برگزیدند و عذاب دردناکی براي آنها است .
. « پشتسر آنها دوزخ است » ؛ را چنین شرح میدهد « عَذابٌ مُهین » این آیه
( جزء بیست و پنجم ( 157
تعبیر به" پشت سر "با اینکه دوزخ ، جلوي آنها قرار دارد و در آینده به آن میرسند ، ممکن است از این نظر باشد که آنها اقبال
به دنیا کرده و آخرت و عذاب الهی را نادیده گرفته و پشت سر انداختهاند و این تعبیر معمول است که انسان به هر چیزي بیاعتنایی
. « آن را پشت سر انداخته » : کند ، میگویند
هر چیزياست کهاز انسان پوشیدهباشد، همبه" پشت سر "گفته میشود ، « مُوارات » از ماده « وَراء » : جمعیاز مفسران نیز گفتهاند
مفهوم جامعی دارد که به دو مصداق متضاد اطلاق « وَراء » و همبه" پیش رو "آنجاکه دور باشد و پنهان ، بهاینترتیب
میشود .
صفحه 55 از 61
اگر آنها گمان میکنند اموال سرشار و بتها و خدایان ساختگیشان ، گِرهی از کار آنها » : و در دنبال آیه میافزاید
. « میگشاید ، سخت در اشتباهند
آنها آیات الهی را کوچک شمردند ، خداوند عذاب آنها را بزرگ میکند ، آنها بزرگی فروختند ، خدا نیز عذاب عظیم به
آنها میدهد .
158 ) سوره جاثیَه )
این عذاب از هر نظر عظمت دارد ، هم جاودانی است ، هم شدید ، هم توأمبا تحقیر میباشد و هم تا اعماق استخوان و جان
گنهکاران نفوذ میکند، آري گناه عظیم در برابر خداوند عظیم، کیفرش عذاب عظیم است.
11 هذا هُدًي وَ الَّذینَ کَفَروُا بِایاتِ رَبِّهِمْ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ اَلیمٌ
این (قرآن) مایه هدایت است و کسانی که به آیات پروردگارشانکافر شدند، عذابی سخت و دردناك دارند .
گفته ، در اصل به معنی اضطراب و لرزش و بینظمی است. این کلمه به بلاهاي سخت و « مفردات » در « راغب » چنانکه « رِجْز »
یا برف و تگرگ شدید و وسوسههاي شیاطین و مانند آن نیز اطلاق میشود ، چراکه همه آنها باعث اضطراب و تزلزل و بینظمی
میگویند، بهخاطر تزلزل و اضطرابی است که بر پیکر دشمن میافکند. « رَجَز » ، است و اگر به اَشعار جنگی
( جزء بیست و پنجم ( 159
دریاها در تسخیر شماست، چرا؟!
12 اَللّهُ الَّذي سَخَّرَ لَکُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِيَ الْفُلْکُ فیهِ بِاَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُروُنَ
خداوندهمانکسیاستکه دریارا مسخّرشماکردتا کشتیها به فرمانش در آن حرکت کنند و بتوانید از فضل او بهره گیرید
و شاید شکر نعمتهایش را بهجا آورید .
چه کسی در ماده اصلی کشتیها ، این خاصیت را آفریده که در آب فرو نمیرود ؟ و چه کسی آب را بستر نرمی براي حرکت
آنها قرار داده که به راحتی در آن پیش میرود ؟ و چه کسی به نیروي باد فرمان داده که به صورت منظم بر صفحه اقیانوسها
بوزد و کشتیها را به حرکت درآورد ؟ ( یا اینکه نیروي بخار را جانشین باد سازد و این مرکبهاي عظیم را با سرعت زیاد
به جریان اندازد ) .
میدانیم بزرگترین و مهمترین وسیله نقلیه انسان در گذشته و امروز ، کشتیهاي کوچک و بزرگ و غولپیکر بوده است که در
طول سال میلیونها انسان و بیش از آن اموال تجارتی را از دورترین نقاط جهان به مناطق مختلف میبرد و گاه به اندازه یک
شهر کوچک ، وسعت و ساکنان دارد و وسایل و اموال در آن است .
160 ) سوره جاثیَه )
راستی اگر این نیروهاي سهگانه ( آب ، باد و کشتی ) نبودند ، چگونه انسان میتوانست با مرکبهاي ساده معمولی ، مشکلات
حمل و نقل خود را حل کند ؟ هرچند مرکبهاي ساده نیزاز نعمتهاياو است و درجاي خود کارساز .
کنید که معمولًا این تعبیر در مورد تجارت و فعالیتهاي اقتصادي میآید و « ابتغاء فضل الهی » هدف از این تسخیر آن است که
البته نقل و انتقال مسافرین و جابهجا شدن آنها نیز در آن نهفته است .
و هدف از این بهرهگیري از فضل الهی ، تحریک حس شکرگزاري انسانها است تا عواطف آنها براي شکر منعم بسیج شود و
به دنبال آن در مسیر معرفۀ اللّه قرار گیرند .
شرح بیشتر درباره تسخیر دریاها ، کشتیها و منافع و برکات آنها را در ذیل آیه 14 سوره نحل ( جلد 11 تفسیر نمونه ،
صفحه 56 از 61
صفحه 179 به بعد ) مطالعه فرمایید .
( جزء بیست و پنجم ( 161
همهآنچهدرآسمانهاوزمیناستدراختیارشماستچرا؟!
لارْضِ جَمیعا مِنْهُ اِنَّ فی ذلِکَ لَاآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّروُنَ 􀂟 13 وَ سَخَّرَ لَکُمْ ما فِی السَّمواتِ وَ ما فِی ا
او آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است ، همه را از سوي خودش مسخّر شما ساخته ، در این ، نشانههاي مهمی است براي
کسانی که اهل فکرند .
آنقدر به شما شخصیت و ارزش و عظمت داد که تمام موجودات عالَم هستی را مسخر و در مسیر منافع شما قرار داد ، آفتاب و ماه ،
باد و باران ، کوهها و درهها ، جنگلها و صحراها ، درختان و حیوانات ، معادن و منابع زیرزمینی و خلاصه همه این موجودات را به
خدمت شما دعوت کرد و همه را سرگشته و فرمانبردار شما ساخت تا از مواهب او بهره گیرید و به غفلت نخورید .
162 ) سوره جاثیَه )
یعنی همه اینها با تمام ویژگیها و اختلافاتی که دارند، از سوي اویند و به فرمان « جَمیعا مِنْهُ » : قابل توجه اینکه میفرماید
او در خدمت شما .
با توجه به اینکه همه مواهب از ناحیه او است و خالق و مدبر و پروردگار همه ، ذات پاك او میباشد ، پس چرا انسان به سراغ غیر
او رود ؟ و سر بر آستان مخلوقات ضعیف بگذارد ؟ و از معرفت منعم حقیقی غافل بماند ؟
در آیه قبل از عواطف انسانها استفاده میشد و در اینجا از . « اِنَّ فی ذلِکَ لَاآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّروُنَ » : لذا درپایان آیه میافزاید
عقول و اندیشههاي آنها . چه خداي مهربانی که با هر زبان ممکن با بندگانش سخن میگوید ، گاه با زبان دل و گاه با
زبان فکر و هدف در همه اینها یک چیز بیش نیست و آن بیداري انسانهاي غافل و به حرکت درآوردن آنها
در سیر الی اللّه است .
درباره تسخیر موجودات مختلف جهان، بحث مشروحی ذیل آیات 31 تا 33 سوره ابراهیم (جلد 10 تفسیر نمونه صفحه 349 بهبعد)
مطرح شده است .
( جزء بیست و پنجم ( 163
قرآن بهترین وسیله روشنگري، هدایت و رحمت است
20 هذا بَصائِرُ لِلنّاسِ وَ هُدًي وَ رَحْمَۀٌ لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ
این ( قرآن و شریعت آسمانی ) وسایل بینایی و مایه هدایت و رحمت است براي مردمی که به آن یقین دارند .
به معنی بینایی است ، هرچند این واژه بیشتر در مورد بینشهاي فکري و عقلی استعمال میشود ، ولی گاه « بصیرت » جمع « بَصائِر »
بهتمام اموريکه مایه درك و فهم مطلب است ، اطلاق میگردد .
یعنی عین بینایی است ، آنهم نه یک بینایی بلکه بیناییها ، نه « این قرآن و شریعت، بیناییهاییاست » : جالباینکه میگوید
در یک بُعد بلکه در همه ابعاد زندگی به انسان ، بینش صحیح میدهد .
« هدایت »،« بصائر » ؛ دراینجا سهموضوع در آیهمطرح شده است
164 ) سوره جاثیَه )
که به ترتیب علت و معلول یکدیگرند ، آیات روشنگر و شریعتِ بیناکننده ، انسان را به سوي هدایت میبرد و « رحمت » و
صفحه 57 از 61
هدایت نیز مایه رحمت پروردگار است .
را مخصوص کسانیکه اهل یقینند و باید چنین باشد « هدایت و رحمت » را براي عموم مردم ذکر میکند ، اما « بصائر » جالب اینکه
جمعند ، در آن شریکند ، بیهیچگونه « اَلنّاس » ، زیرا آیات قرآن مخصوص قوم و گروهی نیست ، بلکه تمام انسانها که در مفهوم
محدودیتی از نظر زمان و مکان ، ولی طبیعی است هدایت ، فرع بر یقین و رحمت الهی نیز مولود آن است و شامل حال همه
نمیشود .
به هر حال اینکه میگوید : قرآن ، عین بصیرت و عین هدایت و رحمت است ، تعبیر زیبایی است که از عظمت و تأثیر و عمق
این کتاب آسمانی حکایت میکند، براي آنها که رهرو راه و جستجوگر حقند .
پایان سوره جاثیَه
( جزء بیست و پنجم ( 165
درباره